Er bestaat veel onwetendheid over oververhitting bij dieren, oftewel hyperthermie. Wanneer een dier het warm heeft, kiezen veel eigenaren ervoor om het dier te laten scheren, de vacht te laten uitdunnen of van onderwol te ontdoen. Om deze routine en onwetendheid te doorbreken wil ik je met deze blog graag informeren over het behoud van een gezonde vacht. Dit doe ik met behulp van Jet & Wim Bijen, die eerder een artikel schreven over dit belangrijke onderwerp.
De vacht en haar functie
Isolatie is één van de functies die de vacht heeft. In de winter houdt isolatie het dier warm, en in de zomer juist koel. De dekharen, de onderwol, de huid en de onderhuid (met vetcellen) zorgen samen voor het isolerende effect.
Het lichaam van hond of kat moet in elk seizoen een constante temperatuur houden van 38 tot 39 graden. Dat geldt zowel tijdens een winterwandeling bij een buitentemperatuur van -10°C, als voor een uur daarna als de hond weer binnen ligt bij +22°C.De exacte temperatuur is afhankelijk van de grootte van het dier.
En ook in de zomer, liggend in de hete zon of op een tochtend hoekje naast het terras. Het hondenlijf blijft steeds 38°C tot 39 °C. De vacht heeft in die situatie ook een beschermende functie. Het werkt dan zonwerend om de straling van de zon de huid niet te laten bereiken. Zonverbranding door UV-B straling, en DNA-schade door UV-A straling, wordt door een intacte, gepigmenteerde vacht tegengegaan. Zeer kortharige en wit/licht-getinte dieren zijn daarom extra gevoelig voor zon.
Wees je er dus van bewust dat een dunne of getrimde vacht, zeker met weinig tot geen pigment, zonnestraling doorlaat. Jouw huisdier heeft er zelf geen weet van en kan verbrandingen en erger oplopen! Ook (niet tot) matig gepigmenteerde, kortbehaarde oren en snuiten van ‘normale vachten’ zijn gevoelig voor zonverbranding, wat uiteindelijk kan leiden tot huidtumoren.
Wat veel baasjes denken…
Veel huisdiereigenaren denken dat de vacht juist veel te warm is in de zomer. Toch werkt het warmte-regulatiesysteem van huisdieren echt anders dan dat van mensen. Bij mensen verwijden de bloedvaten om warmte kwijt te raken, daarnaast voeren zweetklieren lichaamsvocht en warmte af. Bij pelsdieren zoals honden en katten werkt dat anders. De zweetkliertjes die zij hebben komen in de haarzakjes terecht, en hebben als doel om de huid, haar- en huidflora in goede conditie te houden. Dit doen ze samen met de talgkliertjes. In de voetzooltjes zitten wel lozende kliertjes, maar die hebben als doel om geursporen achter te laten, niet om een volledig hondenlijf af te laten koelen. Daarom heeft het met warm weer ook weinig zin om voeten in een bak koud water te zetten. De bloedvaten zullen zich dichtknijpen, waarbij er geen warmte verloren gaat.
Maar wat moet ik dan doen met mijn hond in dit warme weer?
Bij inspanning en warm weer gaat een hond al snel hijgen. Dat is bij honden een mechanisme waarbij de warmte via de ademhaling aan de omgeving wordt afgegeven. Feitelijk wordt de warme uitgeademde lucht uitgewisseld met koelere omgevingslucht, een heel efficiënt systeem dus. Dat hijgen is niet zielig. Het hoort erbij!
Een andere manier waarop honden warmte afvoeren is door plat op de buik te gaan liggen op een koele ondergrond. De bloedvaten in (schaarser behaarde) oksels en liezen zullen zich verwijden zodat de toegenomen bloedtoevoer langs die weg warmte aan de koudere ondergrond kan afgeven. Na een tijdje staat het dier dan op, neemt misschien een slok water (door te hijgen verliest het vocht) en ploft iets verderop neer op een nieuwe koele ligplaats, de vorige is natuurlijk verwarmd geraakt.
- Laat je hond gewoon hijgen en reageer er niet (negatief of positief) op
- Verander je schema tijdens warmer weer
- Plan de wandelingen ’s ochtends en ’s avonds, en blijf tussen twaalf en drie uur ’s middags uit de zon
- Plan trainingen/speelmomenten ook in de avond, wanneer het wat koeler wordt
- Houd je hond rustig, ook als je hond een energiek karakter heeft. Laat hem/haar niet werken, lok geen spel uit en vermijd opsluiting in een kleinere ruimte
- Neem je hond niet mee voor lange wandelingen
En als mijn hond een zonaanbidder is…
Heel veel honden zijn zonaanbidders. Soms snap je niet hoe ze het uithouden… Wanneer het dier gezond is, hoeft dit geen bezwaar te zijn. Een koude ondergrond vormt meestal een tegenhanger van de hete zon, zodat de lichaamstemperatuur in balans blijft. Let wel op voor honden met artrose, voor hen kan het lang op een te koude ondergrond liggen zorgen voor stijfheid. Overleg in dat geval altijd met de dierenarts of medicatie mogelijk is.
Maar wat moet ik dan doen met mijn kat in dit warme weer?
Katten hijgen in warme weersomstandigheden nauwelijks. Ze kiezen voor een houding en een ligplaats waar ze het minst last hebben van de warmte. Let er bij hen op dat ze niet per ongeluk opgesloten raken in bijvoorbeeld een tuinhuis of op zolder. Ze moeten bij hun drinkwater en kattenbak kunnen.
Verder trekken katten hun eigen plan en stemmen hun activiteiten vanzelf wel af op de omgevingstemperatuur. Gewoon laten gaan en met rust laten dus 🙂
Mijn advies:
Laat de onmisbare, huidbeschermende vacht zoveel mogelijk met rust! Natuurlijk moet deze klitvrij zijn, maar laat de onderwol zoveel mogelijk intact. Juist de onderwol vormt de isolerende laag! Voor honden met vachten die geknipt, geschoren of geplukt moeten worden is het belangrijk een vachtlengte van zeker anderhalve centimeter, bij lichte dieren zelfs meerdere centimeters, te sparen. Een verstandige trimmer weet ervan.
